«ταύτα παράθου πιστοίς ανθρώποις, οίτινες ικανοί έσονται και ετέρους διδάξαι»(Τιμ.Β΄2)

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013

Κύρηγμα Κυριακή Β' Λουκά «Και έσεσθε υιοί του Υψίστου»


ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ πλάσματα του Θεού. Δημιουργήματα της αγάπης Του. Έκφραση της αγάπης του Θεού, που φανερώθηκε κατά τη δημιουργία μας, είναι ένα μεγάλο δώρο που μας έδωσε και ένας υψηλός σκοπός που μέσα στη ζωή μας έθεσε. Το δώρο είναι ότι μας έπλασε «κατ’ εικόνα» δική Του, όντα λογικά και ελεύθερα με αθάνατη ψυχή. Ο μεγάλος σκοπός που έθεσε μέσα στη ζωή μας είναι το «καθ’ ομοίωσιν». Να μπορούμε, δηλαδή, με την καλή χρήση της ελευθερίας μας, με τον προσωπικό μας αγώνα, να προχωρούμε στην αρετή, να φτάσουμε στην τελειότητα, να μοιάσουμε στον ίδιο τον Θεό. Όπως διδάσκει και ο Μ. Βασίλειος, ο άνθρωπος έχει το «κατ’ εικόνα» «εκ του λογικός είναι». Και γίνεται «καθ’ ομοίωσιν» «εκ του χρηστότητα αναλαβείν».
Όμως ο άνθρωπος έπεσε. Αμαύρωσε μέσα του την εικόνα του Θεού. Έχασε την δυνατότητα να επιτύχει την τελείωση του. Διέφθειρε την πατρική δωρεά και πλανήθηκε στη χώρα της αποστασίας και της αμαρτίας.
Από την πτώση αυτή μας ανέστησε ο Κύριος μας. Θεράπαευσε την άρρωστη φύση μας. Άνοιξε την κεκλεισμένη πύλη της Βασιλείας Του. Και μας προσκάλεσε στο δρόμο της τελειότητας, χαρίζοντας μας τη θεία υιοθεσία. Δηλαδή, τη δυνατότητα να γίνουμε παιδιά Του ζώντας κατά το θέλημα Του, τηρώντας τις ζωηφόρες εντολές Του.
Αυτό τον υψηλό σκοπό που έχουμε στη ζωή μας υπενθυμίζει στο σημερινό Ευαγγέλιο ο Κύριος. «Και έσεσθε υιοί του Υψίστου» λέει. Θα γίνετε παιδιά του Θεού. Πως όμως άραγε; Με ποιο τρόπο; Η περικοπή που ακούσαμε υποδεικνύει και τους τρόπους. Καθορίζει τα πλαίσια μέσα στα οποία κινούμενος ο άνθρωπος θα μπορέσει να επιτύχει τον ιερότερο σκοπό της επί γης ζωής του.

Η κλιμακωτή ανάβαση του χριστιανού
ΚΛΙΜΑΚΩΤΗ ΜΑΣ παρουσιάζει ο Ιησούς Χριστός την ανάβαση προς την τελειότητα. Τα ύψη ποτέ δεν τα κατακτά κανείς με μιας. Ξεκινά από χαμηλά και αγωνίζεται με ζήλο και υπομονή για να φτάσει ψηλά. Αυτό γίνεται παντού. Βλέπουμε τον αετό με πόση τέχνη εκπαιδεύει τους αετιδείς του. Ξεκινά από τα χαμηλά και σιγά-σιγά τους ανεβάζει ψηλότερα. Βλέπουμε τα αεροπλάνα. Και αυτά όχι μονομιάς, αλλά προοδευτικά κερδίζουν ύψος.
Το ίδιο ισχύει και για το πνευματικό ανέβασμα. Η κατάκτηση της αρετής μοιάζει με ανάβαση σε ψηλό βουνό. Ξεκινούμε από χανηλά, τους πρόποδες του, και προχωρούμε για να φτάσουμε στις ολοκάθαρες κορφές του. Η χριστιανική ζωή είναι μια πνευματική κλίμακα που καλείται να ανέβει ο χριστιανός, ο οποίος θέλει να φτάσει στην τελειότητα, να γίνει παιδί του Υψίστου Θεού. Τα σκαλοπάτια αυτής της κλίμακας είναι οι εντολές του Θεού που οφείλουμε να τηρήσουμε. Αυτής της πνευματικής κλίμακας ο Κύριος σήμερα παρουσιάζει τρεις βαθμίδες.

Πρώτη βαθμίδα: η δικαιοσύνη

«ΚΑΘΩΣ ΘΕΛΕΤΕ ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως». Δηλαδή, όπως θέλετε να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε σας, κι εσείς να κάνετε σ’ αυτούς τα ίδια. Λόγια αθάνατα. Χρυσό κανόνα της Καινής Διαθήκης τα ονόμασαν οι ερμηνευτές. Εκφράζουν τον ασίγαστο πόθο κάθε ανθρώπινης ψυχής να βασιλεύει γύρω μας δικαιοσύνη. Φανερώνουν την μοναδική αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας,τα ιερά της δικαιώματα, που θα πρέπει να γίνονται καθολικά σεβαστά. Η Παλαιά Διαθήκη την εντολή αυτή του Θεού μας την παραδίδει με αρνητική διατύπωση: «Ό μισείς, μηδενί ποιήσης» (Τωβ. 4, 15). Εδώ ο Κύριος τη διατυπώνει θετικά, όπως θετική θα πρέπει να είναι και η στάση μας ως χριστιανών μέσα στη ζωή.
Θέλουμε οι άλλοι να μας σέβονται; Οφείλουμε κι εμείς να τους σεβόμαστε.
Θέλουμε οι συνάνθρωποι μας να μην μας αδικούν; Κι εμείς δεν πρέπει να αδικούμε τους άλλους.
Θέλουμε να μας μιλούν με ειλικρίνεια, να μας λένε πάντα την αλήθεια; Το ίδιο χεωστολυμε να κάνουμε κι εμείς.
Θέλουμε να είναι συνεπείς στα λόγια και τις υποσχέσεις τους, έντιμοι στις συμφωνίες τους; Συνεπείς οφείλουμε να είμαστε κι εμείς. Η εντιμότητα να διακρίνει και το δικό μας χαρακτήρα.

Δεύτερη βαθμίδα: η ανεξικακία και η αγάπη

ΜΙΑ ΑΓΑΠΗ ΠΟΥ θα πρέπει να αγκαλιάζει και τους εχθρούς μας. Εκείνους που μας έβλαψαν, που μας πίκραναν, που μας αδίκησαν. «Πλν αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε…». Εδώ βρίσκεται το μεγαλείο του χριστιανισμού και η μεγάλη διαφορά που έχει η χριστιανική αρετή από εκείνη του κόσμου. Ο χριστιανός οφείλει να κάνει το καθήκον του χωρίς καμιά σκοπιμότητα και υστεροβουλία. Να είναι ο άνθρωπος της αγάπης, μιας αγάπης χωρίς όρους και όρια. Αγάπης που στο βάθος της θα φτάνει μέχρι τη θυσία, και το πλάτος της θα περιλαμάνει ακόμη και αυτούς τους εχθρούς μας. Αλλά για να μπορέσουμε μα αγαπήσουμε τους εχθρούς μας, θα πρέπει να διαθέτουμε μιαν ανεξίκακη καρδιά. Αληθινή αγάπη χωρίς ανεξικακία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει.
Την αγάπη αυτή δεν την έχουμε ως κήρυγμα, ως «καινή εντολή» μόνο (Ιω. 13,34). Την έχουμε και ζωντανή, ενσαρκωμένη στο θεανθρώπινο πρόσωπο και το άγιο παράδειγμα του Κυρίου. Ο Χριστός αγαπά όλους. Διψά την σωτηρία όλων. «Θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι…» (Α’ Τιμ. 2, 4). Είναι «χρηστός», ευεργετικός και ωφέλιμος δηλαδή, και προς τους αχάριστους και προς τους κακούς. «Ανατέλλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. 5,45). Ή, όπως αναφέρει το βιβλίο των Πράξεων, «διήλθεν ευεργετών και ιώμενος πάντας τους καταδυναστευομένους υπό του διαβόλου» (Πραξ. 10, 38). Και στο όνομα της αγάπης συγχωρεί τους ίδιους τους σταυρωτές Του, την ώρα μάλιστα που δοκίμαζε την άφατη οδύνη του σταυρικού θανάτου.

Τρίτη βαθμίδα: το έλεος και οι οικτιρμοί

«ΓΙΝΕΣΘΕ ΟΥΝ οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί». Τι είναι το έλεος; Αγάπη επιτεταμένη. «Εάν κάποιος εξετάσει», γράφει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, «το ιδίωμα του ελέους, θα βρει ότι είναι η επίταση της αγαπητικής διαθέσεως». Και τι είναι οι οικτιρμοί; Η συμπάθεια και η ευσπλαχνία, ο πόνος για τον άλλον, τον πονεμένο αδελφό του Χριστού, που είναι και δικός μας αδελφός. Η καρδιά μας, δηλαδή, να γεμίζει από συμπάθεια κι ευσπλαχνία για τον πόνο και τη δυστυχία, την ταλαιπωρία και την ανάγκη των άλλων. Και το μέτρο του ελέους και της συμπάθειας, που οφείλουμε να επιδεικνύουμε προς τους άλλους, είναι το έλεος και η φιλανθρωπία του ουρανίου Πατέρα μας.
«Αυτό με το οποίο μπορούμε (κάπως)», διδάσκει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, «να εξισωθούμε με τον Θεό, είναι το ελεείν και οικτίρειν». Και συνεχίζει: «Δεν είπε, εάν νηστεύετε θα γίνετε όμοιοι με τον Πατέρα σας. Δεν είπε, εάν ασκείτε παρθενία. Ούτε είπε, εάν προσεύχεσθε θα γίνετε όμοιοι με τον Πατέρα σας…. Αλλά τι είπε; Γίνεσθε οικτίρμονες».

* * *
Αδελφοί μου,
Ζούμε σε μια εποχή με κραυγαλέες αντιφάσεις. Και οικοδομούμε έναν πολιστισμό που είναι ολοφάνερα ανάπηρος. Η τεχνολογία έφτασε σε απίθανα ύψη. Οι άνθρωποι όμως έχουμε αποθηριωθεί. Πήγαμε στη Σελήνη, ηθικά όμως έχουμε ξεπέσει, ως οντότητες πνευματικές οπισθοδρομήσαμε. Η απληστία μας παραμερίζει κάθε έννοια ισότητας και δικαιοσύνης. Η φιλαυτία μας σκοτώνει την αγάπη. Ο ατομισμός μας μάς καθιστά σκληρούς και ανάλγητους μπροστά στον πόνο κα τη δυστυχία των άλλων.
Τι χρειαζόμαστε λοιπόν; Ένα γενναίο αναπροσανατολισμό. Ν’ ανακαλύψουμε τον θεμελιώδη σκοπό της ζωής. Να συνειδητοποιήσουμε το βαθύτερο νόημα της υπάρξεως μας. Αυτό ακριβώς που μας διαμηνύει ο λόγος του Κυρίου που ακούσαμε σήμερα: «Και έσεσθε υιοί του Υψίστου».

Πρεσβύτερος 
Δημήτριος Λ. Λάμπρου

 


 

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2013

Λόγος στήν Παγκόσμιο Ύψωση τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ


Ἁγίου Ἀνδρέου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης

Ἑορτάζουμε τήν πανήγυρι τοῦ Σταυροῦ, καί ὅλο τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας καταφωτίζεται. Ἑορτάζουμε τήν πανήγυρι τοῦ Σταυροῦ, καί ὅλη ἡ οἰκουμένη φωταγωγεῖται καί γεμίζει μέ ἀκτίνες θεϊκῆς χαρᾶς. Ἑορτάζουμε τήν πανήγυρι τοῦ Σταυροῦ, διά τοῦ ὁποίου τό σκοτάδι (τῆς ἁμαρτίας) διώχθηκε, καί ἦλθε τό φῶς (τῆς ἀρετῆς). Ἑορτάζουμε τήν πανήγυρι τοῦ Σταυροῦ, καί ὑψούμεθα πνευματικά μαζί μέ τόν Σταυρωθέντα Σωτήρα μας, ἀφήνοντας κάτω τή γῆ μέ τήν ἁμαρτία, γιά νά κερδίσουμε τά ἄνω ἀγαθά.
Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί ὑψώνει μαζί του τήν ἀνθρωπότητα, πού λόγω τῆς ἁμαρτίας της, ἦταν πεσμένη κάτω. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί ταπεινώνει τήν αὐθάδη ἔπαρση τῶν δαιμόνων.
Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί ἡ ἐναντία δύναμη τοῦ πονηροῦ ὑποχωρεῖ καί ταπεινώνεται. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί συναθροίζεται τό πλήρωμα τῆς Ἐκ­κλησίας. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί οἱ πόλεις ἑορτάζουν πανηγυρικά· οἱ δέ λαοί προσφέρουν χαρούμενοι τίς ἀναίμακτες θυσίες στόν Θεό. Διότι καί μόνη ἡ μνήμη τοῦ Σταυροῦ εἶναι ὑπόθεση μεγάλης χαρᾶς, καί ἀποδίωξη τῆς λύπης.
Ἀλλά καί τό νά βλέπει κανείς τόν τύπο τοῦ Σταυροῦ, πόσο μεγάλο πράγμα εἶναι! Διότι ἐκεῖνος πού βλέπει τό Σταυρό, γεμίζει ἀνδρεία καί διώχνει τή δειλία. Τόσο μεγάλο πράγμα εἶναι ὁ Σταυρός! Καί αὐτός πού τόν κάνει κτῆμα του, θά ἔχει ἀποκτήσει ἕνα θησαυρό. Ἴσως νά νομίζετε ὅτι ὀνομάζω θησαυρό τό χρυσό, ἤ τά μαργαριτάρια, τούς βαρύτιμους ἰνδικούς λίθους, γιά τά ὁποῖα χαίρουν οἱ σαρκικοί ἄνθρωποι, ἀσχολούμενοι μέ τά μικρά καί ἀνάξια λόγου πράγματα. Ἐγώ ὅμως ὀνομάζω θησαυρό –καί δίκαια– ἐκεῖνο τό ὡραιό­τατο καί πολύτιμο πράγμα καί ὄνομα ἐπάνω στό ὁποῖο καί μέ τό ὁποῖο ἐπιτεύχθηκε ὅλη ἡ ὑπόθεση τῆς σωτηρίας μας.
Γιατί τά λέγω αὐτά; Ἐάν δέν ὑπῆρχε Σταυρός, δέν θά συντριβόταν ὁ θάνατος, δέν θά γυμνωνόταν ὁ ἅδης, δέν θά νεκρωνόταν τό πονηρό φίδι, ὁ διάβολος. Γι᾽ αὐτό εἶναι πολύ μεγάλο καί τίμιο πράγμα ὁ Σταυρός. Μεγάλο, διότι πάρα πολλά ἀγαθά καί εὐεργεσίες ἔγιναν δι᾽ αὐτοῦ. Τόσο πολλά, καθόσο καί τά θαύματα καί τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ ὑπερνικοῦν κάθε δύναμη λόγου καί ἔκφρασης. Εἶναι τίμιο, ἐπίσης, διότι ὁ Σταυρός σημαίνει θεῖο Πάθος καί τρόπαιο. Πάθος, λόγω τοῦ ὅτι ὁ ἀπαθής Χριστός, ἑκούσια ὑπέστη σταυρικό θάνατο· τρόπαιο δέ, διότι ὁ διάβολος τραυματίσθηκε διά τοῦ Σταυροῦ, καί μαζί του νικήθηκε καί ὁ θάνατος. Συνετρίβησαν ἐπίσης οἱ πύλες τοῦ ἅδη, καί τέλος, ὁ Σταυρός ἔγινε γιά ὅλο τόν κόσμο κοινή σωτηρία.
Ὁ Σταυρός εἶναι ἐλπίδα τῶν Χριστιανῶν, σωτήρας τῶν ἀπεγνω­σμένων, λιμάνι γι᾽ αὐτούς πού βρίσκονται σέ δύσκολες βιοτικές περιστάσεις, ἰατρός γιά τούς ἀσθενεῖς· ἀπομακρύνει τά πάθη, δίνει τήν ὑγεία, δίνει τή ζωή στούς πνευματικά νεκρούς, καθοδηγεῖ πρός τήν εὐσέβεια, ἀποστομώνει τή βλασφημία.
Ὁ Σταυρός εἶναι σκάλα πού ἀνεβάζει στούς οὐρανούς· ὁδός πού ὁδηγεῖ πρός τήν ἀρετή· εἶναι πρόξενος ζωῆς πνευματικῆς· κατάρ­γηση τοῦ θανάτου, ἀπαλλαγή ἀπό τή φθορά. Ἔχει τή δύναμη νά σβήσει τή φλόγα τῶν παθῶν καί τοῦ αἰώνιου πνευματικοῦ θανάτου· δίνει στήν ψυχή τήν παρρησία πρός τόν Θεό· εἶναι τό κλειδί γιά τή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Ὁ Σταυρός εἶναι φύλακας κατά τή νύκτα, πύργος κατά τήν ἡμέ­ρα, χειραγωγός μέσα στό σκοτάδι, χαλινάρι σέ περιπτώσεις ὑπερ­βολικῆς χαρᾶς, ψυχαγωγός σέ περιστάσεις θλίψεων, συντελεῖ σέ συμφιλίωση· εἶναι παρακλητικός, φιλικός, ὑπερασπιστής· μᾶς προφυλάσσει καί μᾶς βοηθεῖ.
Ὁ Σταυρός εἶναι φύλακας τῶν πόλεων, ἀσφάλεια τῶν σπιτιῶν, σύνδεσμος τῆς φιλίας, ὀχύρωμα κατά τῶν ἐχθρῶν, ἀντίπαλος τῶν πολεμίων, διώκτης τῶν παθῶν, σκόνταμα καί ἐμπόδιο τῶν βαρβάρων, βραβευτής τῆς εἰρήνης, συμφιλίωση τοῦ κόσμου, κατάργηση τῶν ὁρίων, παροχή καί ἐξασφάλιση τῆς ἀγάπης, ὕψος τοῦ οὐρανοῦ, βάθος τῆς γῆς, σύνθεση ὅλης τῆς κτίσης, τοῦ μήκους αὐτῆς πού βλέ­πουμε, καί τοῦ πλάτους τῆς οἰκουμένης· καί γιά νά πῶ μέ λίγα λόγια, ὁ Σταυρός εἶναι τό κεφάλαιο τῶν Ἀχράντων Παθῶν τοῦ Χριστοῦ, καί ἡ κορυφή τῶν θαυμάτων πού ἔγιναν γιά ἐμᾶς.
Ὑψώνεται λοιπόν ὁ Σταυρός σήμερα, γιά νά δοξασθεῖ ὁ Χριστός. Δέν ὑψώνεται ὁ Χριστός, γιά νά δοξασθεῖ ὁ Σταυρός· ἀλλά ὑψώνεται ὁ Σταυρός, γιά νά δοξασθεῖ ὁ Χριστός. Δοξάζεται δέ ὁ Χριστός, γιά νά ὑψώσει καί μᾶς μαζί μέ τόν ἑαυτό Του. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί μαζί του ὑψώνει καί τό φρόνημα τῶν εὐσεβῶν χριστιανῶν. Δοξάζεται ὁ Χριστός, καί δοξάζει μαζί Του καί αὐτούς πού Τόν δοξάζουν. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί συντρίβει τήν ὑπερηφάνεια τῶν δαιμόνων. Δοξάζεται ὁ Χριστός, καί ντροπιάζει τόν ἀρχέκακο διάβολο.
Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί ἀνορθώνει ἐκείνους πού καταπίπτουν. Δοξάζεται ὁ Χριστός, καί διαλύει τήν ντροπή ἐκείνων πού ἔπεσαν στήν ἁμαρτία. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, καί γκρεμίζονται τά εἴδωλα. Δοξάζεται ὁ Χριστός, καί τραυματίζεται ὁ διάβολος. Ὑψώνεται ὁ Σταυρός, ὄχι μόνο διότι ὑψώθηκε ὁ Χριστός ἐπάνω σ’ αὐτόν, ἀλλά γιατί μέ τή φανέρωσή του, ἔλεγξε τή μωρία καί τήν ὑπερηφάνεια τῶν Ἰουδαίων. Ἀπό ποῦ φανερώθηκε; Ἀπό τά ἔγκατα τῆς γῆς. Πότε φανερώθηκε; Στήν ἐποχή τῶν Βασιλέων πού πίστευσαν στόν Χριστό· ὄχι ὅπως μερικοί ἔπλασαν τάχα μέ τή φαντασία τους, ἐξαπατώντας τούς πολλούς μέ πιθανολογίες, ἀλλά μέ μιά θεία καί ἁπλή δύναμη, μέ μιά ὄντως ἐπινόηση σταθερῆς πίστης· διότι ἐπρόκειτο γιά θεϊκό κειμήλιο.
Φανερώθηκε ὁ κοινός αὐτός θησαυρός, αὐτός λέγω ὁ Τίμιος τοῦ Κυρίου Σταυρός, ὁ ὁποῖος σήμερα ὑψώνεται σέ ὅλο τόν κόσμο, μαζί μέ ὅλα ἐκεῖνα πού συνετέλεσαν στήν οἰκονομία τοῦ μακάριου καί σωτήριου γιά τόν κόσμο θείου Πάθους. Αὐτό λοιπόν ἑορτάζουμε σήμερα· γιά τοῦτο πανηγυρίζουμε· γιά τό ὅτι φανερώθηκε σήμερα τό ἅγιο ἐκεῖνο Ξύλο πού ἀπό παλαιά ἐκρύπτετο· γιά τό ὅτι ὁ κρυμμένος θησαυρός ἔλαμψε σάν ἄλλος χρυσός μέσα ἀπό τά σπλάχνα τῆς γῆς· γιά τό ὅτι ἀποκαλύφθηκε τό μέχρι τώρα θαμμένο ἐπίσημο λάβαρο τῆς χριστιανοσύνης· γιά τό ὅτι ἡ ἀλαζονεία καί ἡ ἔπαρση τῶν δαιμόνων ἠρέμησε μέ τή φανέρωση τοῦ Σταυροῦ· γιά τό ὅτι αὐτό πού ἀπό τή φύση του εἶναι ξίφος κατά τῶν ἐχθρῶν, φανερώθηκε μέσα ἀπό τή γῆ· γιά τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔλαβε πάλι τό στολισμό της.
Αὐτός εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου, τό Δεσποτικό «σημεῖο», τό σωτήριο ὅπλο, ἡ βασιλική δύναμη, τό τρόπαιο τῆς νίκης, τό σημεῖο διαχωρισμοῦ ἀλλά καί τῆς ἑνώσεως τῶν οὐρανίων καί τῶν ἐπιγείων, ἡ νομοθεσία τῶν πιστῶν, ἡ κορυφή καί ὁ ἐπίλογος τῶν Ἀποστόλων, τό τηλεσκόπιο τῶν Προφητῶν, τό στεφάνι τῶν Μαρτύρων, ὁ ἀρρα­βώνας τῶν προσκυνούντων τόν Χριστό.
Ἀπό τότε πού ἔχουμε τό Σταυρό, ὁ Χριστός προσκυνεῖται· ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ γνωρίσθηκε καί πιστεύθηκε· ἡ Ἰουδαϊκή θρησκεία καταργήθηκε· ἡ εἰδωλολατρία ἔσβησε· ἡ χριστιανική πίστη καί ζωή ἀνέτει­λε καί ἐπικράτησε· γευθήκαμε τήν ἀναίμακτη λατρεία. Καί γιατί νά λέγω πολλά; Ἀπό τότε πού ἔχουμε τό Σταυρό, οἱ ἄνθρωποι συμπολιτεύονται μέ τούς Ἀγγέλους, καί αὐτός ὁ οὐρανός εἶναι πλέον προσιτός γιά τούς ἐπιγείους· ὁ δέ Θεός, διά τῆς θείας Χάριτος καί ἐνερ­γείας του, γίνεται πλέον μεθεκτός ἀπό τούς ἀνθρώπους.
Πράγματι ὁ Σταυρός εἶναι κάτι πολύ μεγάλο, καί σέ πολλά μέρη τῆς Ἁγίας Γραφῆς μαρτυρεῖται ἤ προτυποῦται, καί πολλά θαύματα γίνονται καθημερινῶς μέ τή δύναμή του. Πρέπει νά προσκυνοῦμε λοιπόν τό Σταυρό, διότι δι’ αὐτοῦ γνωρίσαμε τόν Κύριο. Πρέπει νά προσκυνεῖται ὁ Σταυρός, διότι δι’ αὐτοῦ δοξάζουμε τόν Χριστό. Προ­σκυνοῦμε τό Σταυρό, διότι δι’ αὐτοῦ λάβαμε τήν εὐλογία, καί ἐλευ­θερωθήκαμε ἀπό τήν κατάρα. Προσκυνοῦμε τό Σταυρό, διότι δι’ αὐ­τοῦ ἀποβάλαμε τήν πικρή γεύση τοῦ «ξύλου τῆς παρακοῆς», καί γευθήκαμε τή γλυκύτητα τῆς σωτηρίας.
Εὐλογημένο εἶναι τό Ξύλο ἀπό τό ὁποῖο κατασκευάσθηκε ἡ νοη­τή κιβωτός τῆς Ἐκκλησίας, καί ἡ ὁποία ἔχει τή δύναμη νά διασώζει τόν κόσμο ἀπό τόν κατακλυσμό τῆς ἁμαρτίας. Ὑψῶστε, λοιπόν, σήμερα μαζί μου τή φωνή, καί ἄς ἀπευθύνουμε μαζί μέ τήν Ἁγία Γραφή τά λόγια της πρός τό θησαυρό τοῦ Σταυροῦ. Καί θησαυρό τοῦ Σταυροῦ, ὀνομάζω τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, τόν Χριστό, πρός τόν Ὁποῖον πρέπει νά ἀπευθύνουμε τά λόγια μας λέγοντες: «Πάντα τά ἔθνη, ὅσα ἐποίησας, ἥξουσι καί προσκυνήσουσιν ἐνώπιόν σου, Κύριε, καί δοξάσουσι τό ὄνομα σου, ὅτι μέγας εἶ Σύ καί ποιῶν θαυμάσια, Σύ εἶ Θεός μόνος» (Ψαλμ. 85,9-10). Σ’ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα στούς αἰῶνες τῶν αἰώ­νων. Ἀμήν.
[Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Ἱεροσολυμίτου (Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης), Λόγος Ι΄, εἰς τήν παγκόσ
μιον Ὕψωσιν τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, PG 97, 1017-36. Ἀπόσπασμα στή νεοελληνική].
πηγή: Ι.Μητρόπολη Νέας Σμύρνης

Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου 2013

Κυριακή πριν την Ύψωση του Σταυρού 2013



«Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε έδωσε τον Μονογενή Του Υιό,έτσι ώστε όποιος πιστεύει σ΄ Αυτόν να μην χαθεί, αλλά να έχει ζωή αιώνιο».

Αδελφοί,

Η Εκκλησία μας με αυτήν εδώ την Κυριακή, μας προετοιμάζει για την μεγάλη δεσποτική εορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού. Με το ευαγγελικό λοιπόν ανάγνωσμα της Κυριακής, παρουσιάζει το μεγαλείο και το ουσιαστικό νόημα της σταυρικής θυσίας:Είναι η εκούσια παράδοση του Θεού πού εκενώθη στον άνθρωπο, σε σταυρικό, επονείδιστο και μαρτυρικό θάνατο, για να σωθεί ο κόσμος δι'αυτού.

Στα κηρύγματα των παλαιών διδασκάλων βρίσκεται μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Ένας ληστής παραδίνεται στην πιό σκοτεινή και άθλια φυλακή και στις άγριες διαθέσεις του δουλεμπόρου. Το μέλλον του είναι σκοτεινό και αβέβαιο. Βρίσκεται προ των πυλών του θανάτου και αναμένει την πώληση του σε έναν τυρρανικό αφέντη, ο οποίος θα του φερθεί με την ανάλογη σκληρότητα πού αντιστοιχεί στο άγριο του χαρακτήρα και των εγκλημάτων πού διέπραξε και αφού τον εκμεταλλευτεί επαρκώς θα τον θανατώσει ως άχρηστο πλέον. Ανέλπιστα όμως ο ίδιος ο βασιλιάς κατεβαίνει από τον χρυσό θρόνο του παλατιού του, αναμιγνύεται με τον κόσμο των δούλων και των εγκληματιών, δίνει ένα ποσό αξίας ανυπολόγιστης και μεγαλύτερης από την αντικειμενική αξία του δούλου αυτού και έπειτα του δίνει το χαριστήριο της ελευθερίας, ανέλπιστα και χωρίς προφανές συμφέρον και αντάλλαγμα. Μια πράξη παράλογης, υπέρλογης, θεϊκής μεγαλοψυχίας!

Αυτή η απλή και συγκλονιστική παραβολή καταδεικνύει το μέγεθος της θεϊκής αγάπης και φιλανθρωπίας, την εξέλιξη του δράματος της ανθρωπότητας, τα λυσίποινα από το τραγικό αδιέξοδο του θανάτου, πού πλήρωσε ο ίδιος ο σαρκωμένος Θεός. Το αίμα του Χριστού μας εξαγόρασε από την δουλεία του θανάτου και μας απελευθέρωσε ο θάνατος Του.  O αφέντης πού κάνει την εξαγορά δεν εκδικείται, δεν τυρρανεί, αλλά προσφέρει ανυπολόγιστο αντίτιμο: το Τίμιο Αίμα Του και σώζει τον δούλο εγκληματία άνθρωπο από τα δεσμά και την ειρκτή του θανάτου.Αυτή είναι η ιστορία του πεπτωκότος ανθρώπου και του εκούσια Εσταυρωμένου Θεού.

Στην ορθόδοξη παράδοση μας η σταυρική θυσία του Χριστού δεν τελείται ως ικανοποίηση της προσβληθείσας δικαιοσύνης.Είναι μια πράξη άφατης και ανεπανάληπτης αγάπης. Ο αναμάρτητος επιβαρύνεται την ποινή και τα επίχειρα του εγκλήματος. Ο αθώος πληρώνει με θάνατο αυτό πού νομοτελειακά θα επλήρωνε ο υπαίτιος άνθρωπος: τον θάνατο. Και με τον θάνατο Του θανατώνει τον θάνατο. 

Ανοίξτε βιβλία φιλοσοφίας, ιερά βιβλία θρησκειών, εγκυκλοπαίδειες, ανατρέξτε στους σοφούς και τους προφήτες των ιδεών και των ειδώλων, ανιχνεύστε ψυυχολογίες και κοσμοθεωρίες: Δεν θα βρείτε τέτοια αγάπη και θυσία, τέτοιο υπέρλογο ενδιαφέρον του θείου για το εκπεσόν ανθρώπινο.Μέσα από τις μορφές των παντοκρατορικών και εξουσιαστικών ψευδοθεών, της δικαίας εκδικήσεως και των μιαρών ανθρωπομορφισμών, θα προβάλει διαμάντι ανόθευτο η μορφή του Εσταυρωμένου Θεού των χριστιανών. Η αυθεντικότητα. Το όντως μεγαλείο. Η θεϊκότητα πού δεν αμφισβητείται στην έκφραση της για τον άνθρωπο.

Ο Σταυρός του Χριστού τίθεται εν τω μέσω της Εκκλησίας για να μας υπενθυμίζει κάθε ώρα και στιγμή την θυσία Του για όλους εμάς. Δεν είναι το παράδειγμα καταναγκαστικό και δεν είναι η θέα του τρομοκρατική, να γεννάει τύψεις και ενοχές για αυτόν τον υπέροχο μα άδικο θάνατο. Γιατί ο Σταυρός τίθεται μόνο ως παράκληση, ως παρηγοριά, να μας θυμίζει πού μπορεί να φτάσει η Άκρα Αγάπη, να θέτει κανείς την ζωή του αντίλυτρο για αυτούς πού αγαπά! Η θέα του Σταυρού μας εγείρει στο πνευματικό φιλότιμο. Και όση ανακούφιση και χαρμονή μας δίνει το παρηγορητικό του θέαμα, τόσο περισσότερο ενδυναμωνόμαστε και παίρνουμε καλή δέσμευση και διδασκαλία: Να κάνουμε την ζωή μας θυσιαστική για αυτούς πού αγαπά η καρδιά μας. Να θυσιαστούμε και εμείς ως μιμητές του Μάρτυρα Θεού μας. Διά της θυσίας να θανατώσουμε τον παμφάγο και αδίσταχτο θάνατο , τον θάνατο πού γεννάει η αμαρτία. Και με το σταυρικό ήθος να ομοιάσουμε το κατά δύναμιν στον Νικητή του Θανάτου.

Το ευχόμαστε.

π. Παντ.Κρούσκος 6-9-2013

Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ
ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἔφθασεν ἡ πρώτη Σεπτεμβρίου, ἡ πρώτη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, τήν ὁποίαν πρό ἐτῶν τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ἐν συνεχείᾳ σύνολος ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ὡρίσαμεν ὡς ἡμέραν προσευχῆς διά τό περιβάλλον. Ἔκτοτε, λόγῳ καί τῆς ἡμετέρας πρωτοβουλίας ταύτης, ἔχει γενικευθῆ τό ἐνδιαφέρον διά τήν προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καί πολλά λαμβάνονται  μέτρα ἐν προκειμένῳ διά τήν ἀειφορίαν καί τήν ἰσορροπίαν τῶν οἰκοσυστημάτων ἀλλά καί διά πᾶν σχετικόν πρός αὐτάς πρόβλημα.
Καθώς μάλιστα τυγχάνει γνωστόν καί ἐπιμεμαρτυρημένον ὅτι "οὐ λύονται οἱ νόμοι τῆς φύσεως, οὐδέ σαλεύονται, ἀλλά μένουσιν ἀκίνητοι" (πρβλ. Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τόν πτωχόν Λάζαρον ΣΤ΄, P.G. 48, 1042), ὀφείλομεν σήμερον νά ἐπικεντρώσωμεν τήν προσοχήν μας εἰς τάς ἀφανεῖς ἐπεμβάσεις τοῦ ἀνθρώπου εἰς τήν ἰσορροπίαν τοῦ περιβάλλοντος, ἡ ὁποία διασαλεύεται ὄχι μόνον δι᾿ ἐμφανῶν καταστρεπτικῶν ἐνεργειῶν, ὡς αἱ ἐκριζώσεις τῶν δασῶν, ἡ ὑπεράντλησις τῶν ὑδάτων, ἡ ἐν γένει ὑπερεκμετάλλευσις τῶν φυσικῶν καί ἐνεργειακῶν πόρων καί ἡ μέσῳ διαρροῆς καί ἀποθέσεως τοξικῶν καί χημικῶν οὐσιῶν μόλυνσις μεγάλων χερσαίων καί ὑδατίνων περιοχῶν, ἀλλά καί δι᾿ ἀφανῶν διά γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ πράξεων.
Καί τοιαῦται τυγχάνουν αἱ ἐπεμβάσεις εἰς τά γονιδιώματα τῶν ἐμβίων ὄντων καί ἡ δημιουργία κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπον μετηλλαγμένων εἰδῶν ἀγνώστου ἐν συνεχείᾳ μετεξελίξεως, ὡς καί ἡ ἀνεύρεσις τρόπων ἀποδεσμεύσεως τεραστίων δυνάμεων, τῶν ἀτομικῶν καί πυρηνικῶν, τῶν ὁποίων ἡ μή ὀρθή χρῆσις δύναται νά ἐξαφανίσῃ πᾶν ἴχνος ζωῆς καί πολιτισμοῦ εἰς τόν πλανήτην μας. Εἰς τάς περιπτώσεις ταύτας δέν εἶναι ἡ πλεονεξία καί ἡ ἐπιθυμία τῆς ὑπερισχύσεως τά μόνα κίνητρα τῶν ἐπιδιωκόντων νά ἐπέμβουν καί νά μεταλλάξουν τά ἔμβια ὄντα, τά ὁποῖα ὁ Θεός ἐδημιούργησεν ὡς «καλά λίαν», ἀλλά καί ἡ ὑπεροψία ὡρισμένων ὅπως ἀντιπαραταχθοῦν εἰς τήν Σοφίαν τοῦ Θεοῦ καί ἀποδείξουν ἑαυτούς ἱκανούς νά βελτιώσουν τό ἔργον Αὐτοῦ. Ἡ ψυχική στάσις αὕτη χαρακτηρίζεται ὑπό τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ὡς "ὕβρις", δηλαδή ὑπεροπτική αὐθάδεια τοῦ ἔχοντος περιωρισμένον νοῦν ἔναντι τοῦ Πανσόφου καί Παντοδυνάμου Δημιουργοῦ.
Ἀσφαλῶς δέν ἀντιτασσόμεθα πρός τήν ἐπιστημονικήν ἔρευναν,  ἐάν καί ἐφ᾿ ὅσον παρέχῃ ἐπωφελεῖς ὑπηρεσίας εἰς τόν ἄνθρωπον καί τό περιβάλλον. Τοιουτοτρόπως, ἡ χρησιμοποίησις τῶν πορισμάτων αὐτῆς διά τήν θεραπείαν, παραδείγματος χάριν, ἀσθενειῶν εἶναι ἀσφαλῶς θεμιτή, ἀλλά ἡ βεβιασμένη ἐμπορική ἐκμετάλλευσις προϊόντων τῆς συγχρόνου χημικῆς καί βιολογικῆς τεχνολογίας πρό τῆς τετελεσμένης διαπιστώσεως ὅτι εἶναι διά τόν ἄνθρωπον ἀβλαβῆ, εἶναι ἀσφαλῶς κατακριτέα, καθώς ἐπανειλημμένως ὡδήγησεν εἰς τραγικάς συνεπείας αὐτόν καί τό περιβάλλον.
Ἡ ἐπιστήμη, καλῶς πράττουσα, διαρκῶς ἐρευνᾷ καί προσπαθεῖ νά ἑρμηνεύσῃ τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν. Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ πρός τούς πρωτοπλάστους "κατακυριεύσατε τῆς γῆς"(Γεν. θ΄ 1) παρέχει τήν ἄδειαν τῆς ἐρεύνης καί γνώσεως τῶν φυσικῶν καί βιολογικῶν μηχανισμῶν οἱ ὁποῖοι δροῦν εἰς αὐτήν, διά νά εἶναι σύνολον τό φυσικόν περιβάλλον παραδείσιον. Ἀρκεῖ ἡ ἐπιδίωξις τῆς γνώσεως καί ἡ ἐκμετάλλευσις αὐτῆς νά μή στοχεύῃ μόνον εἰς τό κέρδος καί νά μή εἶναι ἀλαζονική προσπάθεια οἰκοδομήσεως ἑνός νέου πύργου τῆς Βαβέλ, διά τοῦ ὁποίου τό δημιούργημα θά προσπαθήσῃ νά φθάσῃ καί ἴσως, κατά τήν ἔπαρσιν ὡρισμένων, νά ὑπερβῇ καί Αὐτόν τόν Δημιουργόν. Δυστυχῶς λησμονεῖ ἐνίοτε ὁ ἄνθρωπος ὅτι ὁ τοῦ "κάλλους γενεσιάρχης ἔκτισεν αὐτά" (Σοφ. Σολ. ιγ΄, 3) καί χείρ Κυρίου "ἐθεμελίωσε τήν γῆν, καί ἡ δεξιά Αὐτοῦ ἐστερέωσε τόν οὐρανόν" (πρβλ. Ἡσ. μη΄, 13).
Καθῆκον, λοιπόν, ἡμῶν τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος καί τῆς ἐπιστήμης, ἀλλά καί πάντων τῶν εὐλαβῶν χριστιανῶν, εἶναι νά ἐργαζώμεθα τό ἀγαθόν καί κυρίως νά προσευχώμεθα ὅπως ὁ Δημιουργός τοῦ παντός Θεός φωτίζῃ τούς εἰδικῶς μέ τά ἀνωτέρα θέματα ἀσχολουμένους ἐπιστήμονας ἵνα ἐν ταπεινώσει ἔναντι Αὐτοῦ καί ἐν σεβασμῷ πρός τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν εἰσέρχωνται εἰς τά ἐνδότερα αὐτῆς καί ἀποφεύγουν τήν διά λόγους οἰκονομικῆς ἐκμεταλλεύσεως ἤ ἄλλους, ὡς ἀνεφέρομεν, βεβιασμένην χρησιμοποίησιν τῶν πορισμάτων τῆς ἐρεύνης των. Χρειάζεται μακρά πεῖρα διά νά βεβαιωθῇ ὅτι αἱ διαπιστωθεῖσαι εὐεργετικαί ἐπιρροαί ἐκ τῆς ἐφαρμογῆς τῶν νέων γνώσεων δέν συνεπάγονται παραπλεύρως ἐπιβλαβεῖς παρενεργείας εἰς τό περιβάλλον καί βεβαίως εἰς αὐτόν τοῦτον τόν ἄνθρωπον.
Κατά τήν δημιουργίαν τοῦ κόσμου ἡ τότε φωνή καί τό πρῶτον πρόσταγμα τοῦ Κυρίου "οἷον νόμος τις ἐγένετο φύσεως, καί ἐναπέμεινε τῇ γῇ, τήν τοῦ γεννᾶν αὐτῇ καί καρποφορεῖν δύναμιν εἰς τό ἑξῆς παρεχόμενος..."   (Μεγάλου Βασιλείου, εἰς τήν ἑξαήμερον Θ΄, P.G. 29, 96A), ἐξασφαλίζουσα τήν ἀειφορίαν αὐτῆς. Καί ἡ γῆ θά συνεχίσῃ νά γεννᾷ καί νά καρποφορῇ ἐφ᾿ ὅσον ἀφεθῇ εἰς τήν φυσικήν αὐτῆς τάξιν καί ἐφ᾿ ὅσον ἡμεῖς οἱ πάροικοι ἐπ᾿ αὐτῆς πορευθῶμεν κατά τά προστάγματα καί τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ καί φυλάττωμεν καί ποιῶμεν αὐτάς. Τότε Ἐκεῖνος μόνον "δώσει τόν ὑετόν ἡμῖν ἐν καιρῷ αὐτοῦ, καί ἡ γῆ δώσει  τά γενήματα αὐτῆς, καί τά ξύλα τῶν πεδίων ἀποδώσει τόν καρπόν αὐτῶν [...] καί φαγώμεθα τόν ἄρτον ἡμῶν εἰς πλησμονήν καί κατοικήσωμεν μετά ἀσφαλείας ἐπί τῆς γῆς ἡμῶν. Καί πόλεμος οὐ διελεύσεται διά τῆς γῆς ἡμῶν[...]" (πρβλ. Λευιτ. 26, 4-5).
Προσευχόμενοι ἐπί τῇ εὐσήμῳ ταύτῃ ἡμέρᾳ καί τῇ εἰσόδῳ τοῦ ἐνιαυτοῦ μετά Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, Συμεών τοῦ ἰσαγγέλου καί τῶν ἐν Ἐφέσῳ ἑπταρίθμων παίδων καί μετά τοῦ ἱεροῦ Ψαλμῳδοῦ Δαυίδ πρός τόν Κύριον ὅπως ἐξαποστείλῃ τό πνεῦμα Αὐτοῦ καί ἀνακαινίσῃ τό πρόσωπον τῆς γῆς (πρβλ. Ψαλμ. 103, 30), εὐλογῶν τά ἔργα τῶν χειρῶν Αὐτοῦ καί καταξιῶν ἡμᾶς λυσιτελῶς περαιῶσαι τήν τοῦ χρόνου περίοδον,  ἐπικαλούμεθα ὑπέρ τῶν ἐρευνώντων τάς δυνάμεις τῆς φύσεως τόν φωτισμόν, τήν χάριν καί τήν εὐλογίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.
͵βιγ΄ Σεπτεμβρίου α΄